Η 5η Νοεμβρίου: Η ιστορία και ο συμβολισμός της Νύχτας των πυροτεχνημάτων για τη Μεγάλη Βρετανία

Μάς είναι γνωστό ότι η ιστορία δε γράφεται με «αν», αλλά μπορούμε να φανταστούμε σήμερα το Λονδίνο «αν» το σχέδιο του συνωμότη Guy Fawkes και των συντρόφων του είχε πετύχει τη νύχτα της 5ης Νοεμβρίου του 1605; Ας πιάσουμε το νήμα της ιστορίας από την αρχή. Ο βασιλιάς James o Πρώτος κυβερνά την Αγγλία από το 1603 έως και το θάνατό του, το 1625. Υπήρξε ο πρώτος μονάρχης που ονομάστηκε βασιλιάς της Μεγάλης Βρετανίας και είναι αξιομνημόνευτος ο ενωτικός του ζήλος, προκειμένου να ενωθούν τα τρία ξεχωριστά κράτη, της Αγγλίας, της Σκωτίας και της Ιρλανδίας και να γεφυρωθεί ο θρησκευτικός διχασμός μεταξύ του Προτεσταντισμού και του Καθολικισμού. Ονειρευόταν μία ένωση , όχι μόνον ένωση του στέμματος αλλά κυρίως, ένωση των βασιλείων. Το όραμά του όμως αυτό προσέκρουε στον σωβινισμό της Εγγλέζικης ελίτ. Έτσι λοιπόν, μπροστά σε όλα όσα επιθυμούσε, κατάφερε μονάχα την κοπή και χρήση κοινού νομίσματος, την λατρεία κοινής σημαίας και την Άγγλο-Σκωτσέζικη αγροτική ένωση του Ulster. Το 1604 υπήρξε η χρονιά κατά την οποία ο Guy Fawkes ανέπτυξε δεσμούς με μία ομάδα Άγγλων Καθολικών με ηγέτη της τον Robert Catesby ο οποίος σχεδίαζε τη δολοφονία του προτεστάντη βασιλιά της Αγγλίας James του Πρώτου και την ενθρόνιση της κόρης του, πριγκίπισσας Ελισάβετ και τρίτη στη σειρά της διαδοχής του θρόνου. Το σχέδιο της εκτέλεσης του Βασιλιά περιλάμβανε την ανατίναξη του Βρετανικού Κοινοβουλίου με πυρίτιδα, την οποία οι συνωμότες συγκέντρωναν συστηματικά επί χρόνια σε ένα μικρό υπόγειο δωμάτιο, για την ακρίβεια ένα κελάρι, κάτω ακριβώς από τη Βουλή των Λόρδων, το οποίο είχαν εκμισθώσει για τον συγκεκριμένο σκοπό. Όσον αφορά τον αστικό μύθο που αφηγείται τη δημιουργία ενός υπόγειου τούνελ που οδηγούσε στη Βουλή των Λόρδων, ίσως πρόκειται για μία επινόηση, αφού ποτέ δεν ανακαλύφθηκε η ύπαρξη ή ίχνος κάποιας υπόγειας σήραγγας από τη Δίωξη. Η πρώτη αντικαθεστωτική συνάντηση των πέντε -αρχικά- συνωμοτών, πραγματοποιήθηκε μία Κυριακή του 1604 στο πανδοχείο “the Duck and Drake” της πόλης του Λονδίνου. Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας της 5ης Νοεμβρίου,Guy Fawkes, ενδύθηκε το ψευδώνυμο John Johnson. Μετά την ολοκλήρωση του σχεδίου τους, ο τυχοδιώκτης Guy Fawkes θα ταξίδευε στη Γηραιά Ήπειρο όπου και θα εξηγούσε στους Καθολικούς φίλους του το ιερό του καθήκον που αφορούσε τον αφανισμό του βασιλιά και της ακολουθίας του. Στη διάρκεια των τελευταίων συνελεύσεων των αντικαθεστωτικών , αποφασίστηκε ότι ο Guy Fawkes θα ήταν εκείνος ο οποίος θα άναβε το φυτίλι και στη συνέχεια θα δραπέτευε μέσω του ποταμού Τάμεση. Οι συνωμότες ήταν τουλάχιστον δεκατέσσερις και μοίρα όλων ήταν να συλληφθούν και να εκτελεστούν. Η πραγματοποίηση του δολοφονικού σχεδίου δεν επήλθε ποτέ, αφού ορισμένοι από τους συνωμότες, φοβούμενοι για καθολικούς συντρόφους τους που θα παρευρίσκοντο στη Βουλή οδηγήθηκαν σε μία κίνηση αυτό-ματαίωσης του σχεδίου. Έτσι , απόγευμα της 26ης Οκτωβρίου ο Λόρδος Monteagle λαμβάνει μία ανώνυμη προειδοποιητική επιστολή που τον διατάζει να απουσιάζει από τις εγκαταστάσεις του Κοινοβουλίου καθώς επίκειται η ανατίναξή του. Το γεγονός φυσικά γνωστοποιήθηκε, ωστόσο οι συνωμότες δεν πτοήθηκαν λόγω του ότι το «σενάριο προφανώς φαινόταν ότι ήταν φενάκη». Προχώρησαν, έτσι, στο επόμενο στάδιο και ο Fawkes έλεγξε την πυριτιδαποθήκη, διαπιστώνοντας ότι είχε παραμείνει άθικτη. Οι υπόνοιες όμως δεν άφηναν σε ησυχία τον Monteagle ο οποίος φανέρωσε την επιστολή στον βασιλιά James. Ο βασιλιάς διέταξε έρευνα στα υπόγεια κελάρια του Κοινοβουλίου η οποία υλοποιήθηκε τα ξημερώματα της 5ης Νοεμβρίου. Από το σημείο αυτό και έπειτα ξεκινά και η αποδόμηση του σχεδίου των συνωμοτών. O Guy Fawkes συλλαμβάνεται και ανακρίνεται από τους έμπιστους του βασιλιά και αντιστέκεται για μεγάλο χρονικό διάστημα: τόσο, ώστε προκάλεσε έκπληξη στον βασιλιά, που χαρακτήρισε τον Fawkes άνθρωπο με «ρωμαϊκή αποφασιστικότητα». Έπειτα από βασανιστήρια στον Πύργο του Λονδίνου, ο Fawkes ομολόγησε τα ονόματα τον συντρόφων του καθώς και το περιεχόμενο του σχεδίου τους. Η δίκη των υπόλοιπων μελών της συνωμοσίας ξεκίνησε τον Ιανουάριο, στις 27 του 1606. Οι ένορκοι αποφάσισαν την ενοχή όλων των κατηγορουμένων και ο Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου τούς έκρινε ένοχους για εσχάτη προδοσία με την επιβολή της –θεαματικής , τότε- θανατικής καταδίκης. Κάπως έτσι , από τον Νοέμβριο του 1605 μέχρι τις μέρες μας, οι Λονδρέζοι γιορτάζουν τη Βραδιά του Guy Fawkes με κεντρικό θέμα της γιορτής τα πυροτεχνήματα και το κάψιμο ομοιωμάτων από παπικές φιγούρες. Στο πέρασμα των αιώνων, και αναλόγως των εκάστοτε πολιτικών συνθηκών και του συναισθήματος αγανάκτησης απέναντι σε κάποιο συγκεκριμένο πολιτικό πρόσωπο, τα ομοιώματα έχουν, αρκετά συχνά πάρει τη μορφή ακόμη και σύγχρονων προσωπικοτήτων της πολιτικής σκηνής.